John Allen của tờ Crux có bài bình luận nhan đề “On the ‘Cobra Effect’ and Congo’s Ambongo as an emerging papal candidate”, nghĩa là “Về 'Hiệu ứng Rắn hổ mang' và Đức Hồng Y Ambongo của Congo với tư cách là ứng viên giáo hoàng mới nổi”. Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ qua phần trình bày của Kim Thúy.

Mặc dù có thể là ngụy tạo, nhưng câu chuyện kể rằng trong thời kỳ Anh cai trị Ấn Độ, các quan chức thuộc địa đã lo ngại về rắn hổ mang độc ở thành phố Delhi và quyết định treo thưởng cho mỗi con rắn chết. Một cách tự nhiên, những người dân địa phương dám nghĩ dám làm bắt đầu nhân giống rắn hổ mang để thu về phần thưởng. Khi người Anh phát hiện ra mưu mẹo và rút lại lời đề nghị, các nhà lai tạo đã thả những con rắn hổ mang hiện đã vô giá trị của họ, do đó khiến vấn đề trở nên tồi tệ hơn đáng kể.

Cái gọi là “Hiệu ứng rắn hổ mang” là một minh họa kinh điển về cái được gọi là “Quy luật về những hậu quả không lường trước được”. Thông thường, các hành động được thiết kế để đạt được một kết quả nào đó lại thực sự tạo ra một loạt các hiệu ứng khác, hầu hết trong số đó người thực hiện chưa bao giờ hình dung hoặc mong muốn.

Ngay bây giờ, Đức Thánh Cha Phanxicô có thể cảm thấy bị mắc kẹt trong phiên bản “Hiệu ứng rắn hổ mang” của chính ngài đối với tài liệu Fiducia Supplicans của Vatican về việc ban phước cho những người kết hợp đồng giới.

Trớ trêu thay, một hậu quả chính của cuộc tranh cãi xung quanh tài liệu này lại dường như đã tạo cơ hội cho những người chỉ trích bảo thủ đối với Đức Giáo Hoàng tấn công những ứng cử viên có thể có trong Cơ Mật Viện tương lai, nghĩa là những ứng cử viên có thể lèo lái giáo hội theo một hướng khác..

Hiện tại, cuộc tranh luận về ai sẽ là Giáo Hoàng tương lai đã tăng lên nhiều trong cuộc tranh cãi liên quan đến Fiducia và có lẽ không có ai sáng giá hơn trong tư cách ứng viên giáo hoàng, như Đức Hồng Y Fridolin Ambongo Besungu của Kinshasa ở Cộng hòa Dân chủ Congo, người cũng là nhà lãnh đạo được bầu các Giám Mục Phi Châu bầu là chủ tịch Hội nghị chuyên đề của các Hội đồng Giám mục Phi Châu và Madagascar, gọi tắt là SECAM.

Một bài báo gần đây trên tờ báo Ý Il Messaggero, của phóng viên kỳ cựu chuyên về Vatican, Franca Giansoldati, đã nói lên tất cả: “Hồ sơ của Đức Hồng Y Ambongo tiến bộ trong số các giáo hoàng tương lai: Ngài lãnh đạo cuộc phong tỏa Phi Châu về việc chúc phúc cho các cặp đồng tính”.

Bài báo đề cập đến thực tế là Đức Hồng Y Ambongo, 64 tuổi, là người chủ động trong một tuyên bố ngày 11 Tháng Giêng từ SECAM tuyên bố Fiducia Supplicans là một Tuyên ngôn chết trên tòan lục địa Phi Châu. Các vị Giám Mục Phi Châu “không coi việc Phi Châu ban phước cho các cặp đồng tính hoặc các cặp đồng giới là phù hợp bởi vì, trong bối cảnh của chúng ta, điều này sẽ gây ra sự nhầm lẫn và sẽ mâu thuẫn trực tiếp với đặc tính văn hóa của các cộng đồng Phi Châu”.

Tất nhiên, tuyên bố SECAM hầu như không phải là phản ứng tiêu cực duy nhất mà Fiducia tạo ra, nhưng nó đặc biệt đáng chú ý vì hai lý do.

Trước hết, đây là lần đầu tiên các giám mục của cả một lục địa tuyên bố rằng sắc lệnh của Vatican sẽ không được áp dụng trên toàn lãnh thổ của các ngài. Nhìn chung rất khó để có được một nhóm giám mục đồng ý về bất cứ điều gì, nên cách thức phản hồi ngắn gọn và nhanh chóng của SECAM, ngoài những điều khác, là một minh chứng cho sự lãnh đạo của Đức Hồng Y Ambongo.

Hơn nữa, tuyên bố của SECAM còn gây ấn tượng mạnh về cách thức nó được thực hiện với sự phối hợp của Đức Giáo Hoàng và các cố vấn hàng đầu của ngài.

Đức Hồng Y Ambongo đã kể câu chuyện này trong một cuộc trò chuyện với một blog Công Giáo Pháp. Sau khi yêu cầu các hội đồng giám mục Phi Châu trả lời Fiducia, ngài bay tới Rôma để chia sẻ chúng với Đức Giáo Hoàng. Đức Phanxicô đã yêu cầu ngài làm việc với Đức Hồng Y người Á Căn Đình Victor Manuel Fernández của Bộ Giáo lý Đức tin, là điều mà Ambongo đã làm, đồng thời tham khảo ý kiến của Đức Thánh Cha trong quá trình thực hiện, để khi tuyên bố SECAM xuất hiện, nó mang theo một con dấu chấp thuận trên thực tế của Đức Giáo Hoàng.

Nói cách khác, Ambongo đã tìm ra cách để người Phi Châu phản đối Đức Giáo Hoàng, ít nhất là gián tiếp, nhưng không có vẻ bất trung. Đó là một trong những chiếc kim khó xỏ chỉ nhất trong đời sống Công Giáo, và phong cách nghệ thuật mà Đức Hồng Y Ambongo sử dụng để tháo nó ra đã thu hút nhiều sự chú ý.

Đây là cách Soldati tóm tắt mọi thứ trong bài viết của mình cho Messaggero:

“Vào thời điểm rất tế nhị này, Đức Hồng Y Ambongo đã thể hiện một vai trò quan trọng, chứng tỏ cho Hồng Y đoàn thấy khả năng hòa giải không thể nghi ngờ cũng như lòng dũng cảm tuyệt vời, đến mức có những người hiện đang xem ngài như một ứng viên Giáo Hoàng khả thi trong mật nghị tiếp theo, trong một tương lai giả định, bất cứ khi nào có thể: Một Hồng Y được bầu từ một lục địa đang phát triển, bám chặt vào truyền thống, trung thành với nguyên tắc đồng nghị, người biết rõ các cơ chế giáo triều, và có tầm nhìn có khả năng đối mặt với một tương lai phức tạp”.

Soldati viết: “Tóm lại, ngài có tất cả những phẩm chất của một Giáo hoàng da đen trong tương lai.”

Là thành viên của Dòng Phanxicô Capuchin, Đức Hồng Y Ambongo có bằng thần học luân lý tại Học viện Alphonsô danh giá do Dòng Chúa Cứu Thế điều hành vào cuối những năm 1980. Trong những năm sau đó, ngài làm việc trong một giáo xứ, giảng dạy trong các chủng viện và giữ nhiều vị trí lãnh đạo khác nhau trong dòng Capuchin cho đến khi được phong làm giám mục vào năm 2004 ở tuổi 44.

Vào năm 2016, Đức Cha Ambongo trở thành Tổng Giám mục của Mbandaka-Bikoro và, giống như người thầy của ngài, cố Hồng Y Laurent Monsengwo Pasinya, ngài sớm nhận thấy mình bị đẩy vào vòng xoáy chính trị Congo. Khi Tổng thống lúc bấy giờ là Joseph Kabila trì hoãn các cuộc bầu cử vào năm 2016 để duy trì quyền lực, Đức Cha Ambongo đã trở thành nhà lãnh đạo phe đối lập ủng hộ dân chủ và giúp đàm phán Thỏa thuận khung St. Sylvester mở đường cho các cuộc bầu cử mới vào năm 2018.

Đức Hồng Y Ambongo chắc chắn không thiếu sự táo bạo. Sự ủng hộ thẳng thắn về môi trường của ngài, bao gồm cả những lời chỉ trích cả các công ty khai thác và dầu mỏ khổng lồ toàn cầu cũng như các chính trị gia địa phương, đã tạo ra những mối đe dọa tử vong trong nhiều năm; có thời điểm, ngài tự gọi mình là “người gặp nguy hiểm ở Congo”.

Rõ ràng ngài được sự ưu ái của Đức Thánh Cha Phanxicô, được bổ nhiệm làm thành viên Hội đồng Hồng Y của Giáo hoàng vào năm 2020, thay thế Đức Hồng Y Monsengwo, và sau đó được xác nhận vào vị trí đó vào năm 2023. Ngài cũng đã tổ chức chuyến tông du thành công của Đức Giáo Hoàng tới Congo vào tháng 2 năm ngoái. Tuy nhiên, như sự lên men ở Fiducia đã minh họa, ngài cũng có khả năng phá vỡ dàn hợp xướng hallelujah luôn vây quanh bất kỳ giáo hoàng nào khi ngài tin rằng một vấn đề nguyên tắc đang bị đe dọa.

Do đó, Ambongo có thể thu hút các Hồng Y bảo thủ đang tìm kiếm sự thay đổi, nhưng ngài cũng nhận được sự tôn trọng của những người trung thành với Đức Thánh Cha Phanxicô vì cách đối thoại mà ngài đã giải quyết. Lý lịch của ngài chắc chắn thể hiện sự nghiêm chỉnh - một chính khách và chuyên gia giải quyết rắc rối trong nền chính trị quốc gia, lãnh đạo lục địa của một hội đồng giám mục, và một cố vấn của Đức Giáo Hoàng với kiến thức nội bộ về các nỗ lực cải cách của Vatican.

Bất cứ ai cũng có thể đoán được liệu đó có phải là công thức tạo nên một giáo hoàng tương lai hay không. Tuy nhiên, điều có vẻ an toàn hơn là hồ sơ của vị Giám Mục mới là vấn đề quan trọng, bây giờ và trong tương lai.

Source:Crux