Courtney Mares của hãng tin CNA từ Jakarta, Indonesia, ngày 5 tháng 9 năm 2024, tường trình rằng Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã đến thăm khuôn viên của đền thờ Hồi giáo lớn nhất Đông Nam Á vào thứ Tư để tham dự cuộc họp liên tôn tại Indonesia, nơi ngài đã ký một tuyên bố chung lên án bạo lực dựa trên tôn giáo với nhà lãnh đạo Hồi giáo Đại Imam Nasaruddin Umar.
Tuyên bố chung Istiqlal 2024 có tiêu đề “Thúc đẩy sự hòa hợp tôn giáo vì lợi ích của nhân loại”.
Được đặt theo tên Đền thờ Hồi giáo Istiqlal quốc gia của Indonesia, văn bản này kêu gọi các nhà lãnh đạo tôn giáo cùng nhau hợp tác để thúc đẩy phẩm giá con người, đối thoại liên tôn và bảo vệ môi trường.
“Các giá trị chung của các truyền thống tôn giáo của chúng ta cần được thúc đẩy hiệu quả để đánh bại văn hóa bạo lực”, tuyên bố nêu rõ.
“Niềm tin và nghi lễ tôn giáo của chúng ta có khả năng đặc biệt để nói với trái tim con người và do đó thúc đẩy sự tôn trọng sâu sắc hơn đối với phẩm giá con người”.
Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã trở thành vị giáo hoàng đầu tiên đến thăm khuôn viên Đền thờ Hồi giáo Istiqlal của Jakarta vào ngày 5 tháng 9. Đền thờ Hồi giáo đồ sộ này là một trong những đền thờ Hồi giáo lớn nhất thế giới, có sức chứa lên tới 250,000 người cùng một lúc. Đức Gioan Phaolô II, người đã đến thăm Indonesia vào năm 1989, là vị giáo hoàng đầu tiên đến thăm một đền thờ Hồi giáo trong chuyến thăm Damascus vào năm 2001.
Theo vị giáo sĩ lớn của đền thờ Hồi giáo, Istiqlal chỉ đứng sau Mecca và Medina về quy mô, và ảnh hưởng của nó trải rộng đến khoảng 242 triệu người Hồi giáo ở Indonesia.
Cuộc họp liên tôn nhằm thúc đẩy sự khoan dung và ôn hòa về tôn giáo ở Indonesia, nơi đang phải đối mặt với những thách thức với sự trỗi dậy của các nhóm Hồi giáo cực đoan và các trường hợp bạo lực chống lại các Ki-tô hữu.
Phát biểu trước đại diện của sáu tôn giáo được công nhận chính thức của Indonesia — Hồi giáo, Phật giáo, Ấn Độ giáo, Khổng giáo, Công Giáo và Tin lành — Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã nêu rõ tầm nhìn của mình về đối thoại liên tôn.
"Đôi khi chúng ta nghĩ rằng một cuộc họp giữa các tôn giáo là vấn đề tìm kiếm tiếng nói chung giữa các học thuyết và tín ngưỡng tôn giáo khác nhau bất kể phải trả giá như thế nào. Tuy nhiên, cách tiếp cận như vậy có thể khiến chúng ta chia rẽ, bởi vì học thuyết và giáo điều của mỗi tôn giáo là khác nhau", giáo hoàng cho biết.
“Điều thực sự đưa chúng ta lại gần nhau hơn là tạo ra sự kết nối giữa sự đa dạng, vun đắp mối quan hệ hữu nghị, sự quan tâm và sự có đi có lại”.
Đức Giáo Hoàng Phanxicô nói thêm rằng khi các nhà lãnh đạo tôn giáo vun đắp mối quan hệ, điều đó cho phép họ “cùng nhau tiến lên theo đuổi những mục tiêu chung: bảo vệ phẩm giá con người, chống lại đói nghèo và thúc đẩy hòa bình”.
Đức Giáo Hoàng Phanxicô đến đền thờ Hồi giáo qua Cổng Alfattah, nơi Đại Imam Nasaruddin Umar nồng nhiệt chào đón ngài. Sau đó, hai nhà lãnh đạo tiến đến “Đường hầm hữu nghị” mới xây dựng, một lối đi ngầm nối đền thờ Hồi giáo với Nhà thờ Công Giáo Đức Mẹ Lên Trời của Jakarta, do chính phủ Indonesia xây dựng để thúc đẩy đối thoại và đoàn kết.
Trước khi bước vào “Đường hầm hữu nghị”, Đức Giáo Hoàng Phanxicô bày tỏ hy vọng rằng nơi này sẽ trở thành “nơi đối thoại và gặp gỡ”.
Đức Giáo Hoàng Phanxicô nói với đại imam: “Tôi hy vọng rằng các cộng đồng của chúng ta ngày càng cởi mở hơn với đối thoại liên tôn và trở thành biểu tượng của sự chung sống hòa bình đặc trưng của Indonesia”.
Sự kiện liên tôn diễn ra trong một căn lều màu đỏ và trắng trên khuôn viên đền thờ Hồi giáo. Sự kiện bắt đầu bằng điệu nhảy chào mừng truyền thống của người Hồi giáo được gọi là Marawis, tiếp theo là một đoạn kinh Quran ngắn của một phụ nữ Indonesia và một đoạn trích từ Tin Mừng Luca.
Đại diện của bốn tôn giáo được công nhận khác đã đứng lên đoàn kết khi bản tuyên bố được đọc to cho những người tham gia trong lều.
Văn kiện Istiqlal xác định tình trạng phi nhân tính và biến đổi khí hậu là hai cuộc khủng hoảng nghiêm trọng mà thế giới đang phải đối mặt ngày nay, nhấn mạnh trách nhiệm chung của các cộng đồng tôn giáo trong việc giải quyết các thách thức hoàn cầu. Văn kiện này cũng khẳng định sự cần thiết của đối thoại liên tôn để giải quyết "các cuộc xung đột cục bộ, khu vực và quốc tế, đặc biệt là những cuộc xung đột do tình trạng lạm dụng tôn giáo gây ra".
Tuyên bố chung tại nhà thờ Hồi giáo Indonesia gợi nhớ đến tuyên bố Abu Dhabi về “Tình anh em nhân loại” mà Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã ký với Ahmed el-Tayeb, đại giáo sĩ Hồi giáo của al-Azhar tại Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, khi ngài trở thành vị giáo hoàng đầu tiên đến thăm Bán đảo Ả Rập vào năm 2019.
Vào thứ năm, đại giáo sĩ Hồi giáo Indonesia đã nhấn mạnh tầm quan trọng của cuộc gặp, chỉ ra ảnh hưởng của Đền thờ Hồi giáo Istiqlal trên khắp Indonesia, quốc gia Hồi giáo đông dân nhất thế giới.
Là đền thờ Hồi giáo nhà nước duy nhất của Indonesia, Đền thờ Hồi giáo Istiqlal "dự kiến sẽ cung cấp hướng dẫn cho hơn 1 triệu đền thờ Hồi giáo và phòng cầu nguyện rải rác trên khắp các đảo của Cộng hòa Indonesia", ông giải thích.
"Đền thờ Hồi giáo này cũng tìm cách thúc đẩy sự khoan dung và ôn hòa tôn giáo ở Indonesia", nhà lãnh đạo Hồi giáo nhấn mạnh.
Trong một cử chỉ cảm động về tình đoàn kết và tình bạn khi kết thúc sự kiện, vị giáo sĩ Hồi giáo đã hôn lên đầu Đức Giáo Hoàng Phanxicô, trong khi Đức Giáo Hoàng hôn tay của vị giáo sĩ Hồi giáo vĩ đại và sau đó chạm vào má của ngài.
Đức Giáo Hoàng Phanxicô sẽ kết thúc ngày thứ ba của chuyến tông du đến Đông Nam Á và Châu Đại Dương bằng cách cử hành Thánh lễ tại Sân vận động Gelora Bung Karno ở Jakarta. Vào thứ Sáu, ngài dự kiến sẽ rời Indonesia đến Papua New Guinea.