1. Nga tự ném bom mình bằng ‘bom thông minh’, Astra đưa tin

Trích lời Vyacheslav Gladkov, Thống đốc khu vực Belgorod của Nga, Kênh Astra Telegram đưa tin vào ngày 26 Tháng Giêng rằng Nga đã thả một “quả bom thông minh” vào chính mình ở Tỉnh Belgorod.

Quả bom, một quả UMPB-250, được tìm thấy trong một thị trấn ở khu vực của Nga nhưng không có thương vong hay thiệt hại. UMPB-250 sử dụng cùng một đầu đạn như FAB-250 thời Liên Xô nhưng được thiết kế để “thông minh” và “lướt” với một mô-đun dẫn đường tích hợp với hệ thống lái, ăng-ten và một bộ phận động cơ phản lực.

Nga thường xuyên thả bom vào lãnh thổ của mình hoặc các vùng lãnh thổ bị tạm chiếm ở Ukraine. ASTRA đã đếm được 165 quả bom FAB tự gây ra vào năm 2024 cũng như 13 quả trong năm nay.

Mạc Tư Khoa thay đổi và nâng cấp bom thời Liên Xô để vượt qua hàng phòng thủ của Ukraine và tăng độ chính xác. Nó sử dụng bom lượn, đặc biệt là trong các cuộc tấn công liên tục vào Kharkiv bên cạnh biên giới Belgorod, là vũ khí FAB được nâng cấp với Mô-đun Lượn và Hiệu chỉnh Thống nhất, gọi tắt là UMPK, cho phép nó lướt đến mục tiêu.

Lực lượng Nga cũng đang cải thiện hệ thống điện tử cho định vị vệ tinh. Bom thường được trang bị ăng-ten Kometa để ổn định tín hiệu liên lạc và ít bị nhiễu hơn bởi tác chiến điện tử.

[Kyiv Independent: Russia bombs itself with 'smart bomb,' Astra reports]

2. Giả vờ rút lui, quân đội Ukraine dụ quân Nga tấn công vào cuộc phục kích tàn khốc của HIMARS

Giả vờ thất bại và rút lui, binh lính thuộc Tiểu đoàn tấn công 225 của quân đội Ukraine đã dụ một lực lượng lớn của Nga vào bẫy ở Tỉnh Kursk, phía tây nước Nga vào hôm Thứ Sáu, 24 Tháng Giêng.

Khi quân Nga quá tự tin tiến về phía hàng cây ngay bên ngoài thị trấn Sverdlikovo, có lẽ họ tin rằng cuối cùng họ cũng sắp kiểm soát được thị trấn vốn đã tranh chấp từ lâu này, một bệ phóng hỏa tiễn Hệ thống pháo phản lực cơ động cao của Ukraine đã nhắm bắn từ khoảng cách có thể lên tới hàng chục dặm.

Như một máy bay điều khiển từ xa của Ukraine đã quan sát, một quả hỏa tiễn M30/31 đã rải hàng loạt quả bom cỡ lựu đạn khắp hàng cây. “Cuộc tấn công đã tiêu diệt một phần đáng kể lực lượng của đối phương, và các nhóm của chúng tôi đã quay trở lại để hoàn thành việc dọn sạch lãnh thổ”, Tiểu đoàn tấn công 225 báo cáo.

Cuộc phục kích hôm thứ Năm, kết quả của sự phối hợp chặt chẽ giữa sở chỉ huy tiểu đoàn và các đại đội tiền tuyến cùng một lữ đoàn pháo binh lân cận, giúp giải thích lý do tại sao thương vong của Nga và Bắc Hàn lại cao đến vậy trong ba tháng kể từ khi quân đội do Nga đứng đầu gồm 60.000 người ở Kursk tăng gấp đôi nỗ lực đánh đuổi 20.000 quân Ukraine khỏi khu vực rộng 250 dặm vuông mà họ đã xâm lược ở Kursk kể từ tháng 8.

Theo Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy, 30.000 người Nga đã thiệt mạng hoặc bị thương ở Kursk.

Không chỉ quân Nga và Bắc Hàn tấn công ngày này qua ngày khác dọc theo cùng một số con đường dẫn đến thành phố Sudzha, mỏ neo của vùng nhô ra của Ukraine, mà họ còn ngày càng tấn công bằng đường bộ—và với quá ít sự hỗ trợ. Bộ binh dễ bị pháo binh tấn công, và đặc biệt dễ bị tấn công khi họ tập trung lại với nhau trong một vùng tiêu diệt được định trước.

Để dụ quân Nga vào vùng tiêu diệt gần Sverdlikovo, bộ binh của Tiểu đoàn xung kích 225 đã tiến hành rút lui theo kế hoạch từ cùng một vị trí. “Khi đối phương, tin vào 'thành công' của mình, đã kéo lực lượng đáng kể vào quảng trường này, chúng đã bị tấn công bằng bom chùm từ HIMARS”, tiểu đoàn giải thích.

Không rõ có bao nhiêu người Nga có mặt—và bao nhiêu người bị tấn công. Khi cuộc chiến tranh rộng lớn hơn ở Ukraine đang tiến tới năm thứ tư, các cuộc tấn công lớn nhất của Nga có thể liên quan đến 50 xe và vài trăm quân; hầu hết các cuộc tấn công của Nga đều nhỏ hơn nhiều.

Tuy nhiên, điều đáng chú ý là các cuộc tấn công thảm khốc nhất của Nga và Bắc Hàn trong những tuần gần đây, khi thất bại, đã khiến hàng trăm người chết và bị thương.

Việc Tiểu đoàn tấn công 225 đặc biệt tự hào về cuộc phục kích này cho thấy số lượng thương vong khổng lồ của Nga. “Chúng tôi không thường xuyên tiết lộ chi tiết về các hoạt động như vậy”, tiểu đoàn tuyên bố, “nhưng lần này chúng tôi đã cố gắng thể hiện cách thức phối hợp, chiến thuật và vũ khí hiện đại hoạt động trong tay quân đội Ukraine”.

[Forbes: Feigning Retreat, Ukrainian Troops Lured Attacking Russians Into A Devastating HIMARS Ambush]



3. Zelenskiy bổ nhiệm Tư lệnh Lực lượng Lục quân làm nhà lãnh đạo Nhóm Khortytsia

Tổng thống Volodymyr Zelenskiy đã bổ nhiệm Thiếu tướng Mykhailo Drapatyi, Tư lệnh Lực lượng Lục quân Ukraine, làm nhà lãnh đạo Nhóm tác chiến chiến lược Khortytsia vào ngày 26 tháng Giêng.

“Hôm nay, tôi đã ra lệnh tăng cường cơ cấu chỉ huy của lực lượng chúng ta ở khu vực Donetsk,” Zelenskiy phát biểu trong diễn từ gởi quốc dân đồng bào tối Chúa Nhật, 26 Tháng Giêng.

Ông lưu ý rằng ban lãnh đạo Drapatyi sẽ tập trung vào các khu vực chiến đấu ác liệt nhất đồng thời bảo đảm huấn luyện phù hợp cho các lữ đoàn.

Drapatyi sẽ tiếp tục giữ vai trò là Tư lệnh Lực lượng Lục quân, thành phần lớn nhất của Quân đội.

Zelenskiy bổ nhiệm Drapatyi làm chỉ huy vào tháng 11 năm 2024. Drapatyi từng là chỉ huy Lữ đoàn bộ binh cơ giới độc lập số 58 của Ukraine từ năm 2016 đến năm 2019. Ông cũng đóng một trong những vai trò quan trọng trong việc giải phóng Mariupol ở Tỉnh Donetsk vào năm 2014.

Ngoài ra, Chuẩn tướng Andrii Hnatov đã được bổ nhiệm làm Phó Tổng tham mưu trưởng để cải thiện sự phối hợp giữa sở chỉ huy tác chiến và tiền tuyến.

Trước đó, Hnatov từng giữ chức Tư lệnh Lực lượng chung của Quân đội Ukraine. Zelenskiy bổ nhiệm ông vào vị trí đó vào tháng 6 năm 2024.

Zelenskiy cho biết những thay đổi này cùng nhiều thay đổi khác đã được thảo luận với Tổng tư lệnh Oleksandr Syrskyi để giải quyết các nhiệm vụ quân sự quan trọng ở mọi cấp độ.

“Những nhu cầu cụ thể của mặt trận phải xác định các tiêu chuẩn trang bị và huấn luyện các lữ đoàn,” Zelenskiy nói

[Kyiv Independent: Zelensky appoints Ground Forces Commander as lead of Khortytsia Group]

4. Nga đã phóng hơn 1.250 quả bom, 750 máy bay điều khiển từ xa vào Ukraine trong tuần đầu tiên Tổng thống Donald Trump nhậm chức

Trong diễn từ gởi quốc dân đồng bào tối Chúa Nhật, 26 Tháng Giêng, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy cho biết Nga đã bắn 1.250 quả bom trên không, hơn 750 máy bay điều khiển từ xa tấn công và 20 hỏa tiễn vào Ukraine trong tuần qua.

Các cuộc tấn công nhắm vào các tỉnh Kyiv, Zaporizhzhia, Mykolaiv, Donetsk, Kherson, Sumy, Kharkiv và Dnipropetrovsk. Một trong những cuộc tấn công tồi tệ nhất trong tuần đã giết chết ít nhất một người và làm bị thương 45 người ở Zaporizhzhia sau khi lực lượng Nga tấn công thành phố bằng máy bay điều khiển từ xa và hỏa tiễn, đánh trúng các tòa nhà chung cư.

Trong đêm ngày 25-26 tháng Giêng, quân đội Nga đã phóng 72 máy bay điều khiển từ xa. Không quân cho biết lực lượng phòng không Ukraine đã bắn hạ 50 máy bay.

“Khả năng tầm xa là rất quan trọng. Các biện pháp trừng phạt là cần thiết. Việc hạ giá dầu là quan trọng. Chìa khóa là hành động đoàn kết và bảo vệ mạng sống bằng quyết tâm”, Zelenskiy viết trên mạng xã hội.

Trong một trong những bài phát biểu đầu tiên kể từ khi nhậm chức, Tổng thống Donald Trump đã đe dọa sẽ áp dụng các lệnh trừng phạt đối với Mạc Tư Khoa cũng như giải quyết vấn đề giá dầu vốn đang duy trì nền kinh tế Nga.

Trong bài phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới, gọi tắt là WEF ở Davos vào ngày 23 tháng Giêng, Tổng thống Donald Trump cho biết việc hạ giá dầu sẽ chấm dứt cuộc chiến của Nga với Ukraine “ngay lập tức”. Ông cho biết sẽ yêu cầu Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ, gọi tắt là OPEC giảm giá dầu.

Ông cũng thúc đẩy việc tăng cường khoan dầu và khí đốt tại Hoa Kỳ, điều này cũng có thể làm suy yếu ngành nhiên liệu của Nga.

Một ngày trước WEF, Tổng thống Donald Trump tuyên bố nếu không sớm đạt được “thỏa thuận” chấm dứt chiến tranh ở Ukraine, ông sẽ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc “áp dụng mức thuế, thuế quan và lệnh trừng phạt cao đối với bất kỳ mặt hàng nào mà Nga bán cho Hoa Kỳ và các nước tham gia khác”.

[Kyiv Independent: Russia launched over 1,250 bombs, 750 drones at Ukraine during Trump's first week in office]

5. Nhà máy lọc dầu Ryazan của Nga bốc cháy sau cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa, các báo cáo cho biết

Theo các phương tiện truyền thông Nga đưa tin, một vụ hỏa hoạn đã xảy ra tại Nhà máy lọc dầu Ryazan của Nga sau một cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa vào đêm 26 tháng Giêng.

Cuộc tấn công được đưa tin diễn ra hai đêm sau khi Cơ quan An ninh Ukraine, gọi tắt là SBU và Lực lượng tác chiến đặc biệt, gọi tắt là SOS của Ukraine phát động một cuộc tấn công chung vào Nhà máy lọc dầu Ryazan vào ngày 24 tháng Giêng.

Người dân địa phương báo cáo có tiếng nổ và một nỗ lực tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa vào nhà máy lọc dầu vào khoảng 1 giờ sáng ngày 26 tháng Giêng, kênh tin tức Telegram của Nga Astra cho biết. Thống đốc tỉnh Ryazan Pavlo Malkov xác nhận rằng các đơn vị phòng không của Nga đã đẩy lùi một cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa trong khu vực.

Andrii Kovalenko, nhà lãnh đạo bộ phận chống thông tin sai lệch tại Hội đồng An ninh và Quốc phòng Ukraine, đã đăng một video lên kênh Telegram chính thức của mình, trong đó có nội dung ghi lại cảnh một vụ hỏa hoạn xảy ra tại nhà máy lọc dầu sau khi bị máy bay điều khiển từ xa tấn công.

Astra xác nhận rằng đoạn video ghi lại cảnh cháy lan truyền trực tuyến được quay tại địa điểm nhà máy lọc dầu, nhưng cho biết do thời điểm xảy ra vụ tấn công nên rất khó xác định liệu vụ cháy là do một vụ tấn công mới hay từ vụ tấn công ngày 24 tháng Giêng.

Nhà máy lọc dầu Ryazan, một trong những nhà máy lớn nhất của Nga, có khả năng giải quyết 17 triệu tấn dầu mỗi năm. Lợi nhuận từ nhiên liệu hóa thạch tài trợ cho cỗ máy chiến tranh của Nga và Ukraine coi các cơ sở công nghiệp dầu mỏ là mục tiêu quân sự hợp lệ.

Ryazan nằm cách biên giới Ukraine khoảng 500 km, hay 310 dặm, về phía bắc.

Lực lượng Ukraine đã nhắm vào cơ sở Ryazan trong các cuộc tấn công trước đó. Một nguồn tin của SBU nói với tờ Kyiv Independent rằng ít nhất ba kho chứa dầu và một xưởng đã bị đốt cháy trong cuộc tấn công ngày 24 tháng Giêng.

Cơ quan tình báo quân sự Ukraine, gọi tắt là HUR cũng đã thực hiện một cuộc tấn công bằng máy bay điều khiển từ xa vào Nhà máy lọc dầu Ryazan vào ngày 1 tháng 5 năm 2024.

Ngày 24 tháng Giêng, Kovalenko cho biết nhà máy lọc dầu là cơ sở quan trọng trong tổ hợp công nghiệp quân sự của Nga.

“Nhà máy lọc dầu đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp nhiên liệu cho cả tổ hợp dân sự và công nghiệp quân sự của Nga”, ông phát biểu trên Telegram.

“Nhà máy này sản xuất nhiên liệu cho thiết bị quân sự, dầu hỏa hàng không, nhiên liệu diesel và các loại sản phẩm dầu mỏ khác được sử dụng trong xe tăng, máy bay, tàu thuyền và các thiết bị khác của Quân đội Nga.”

[Kyiv Independent: Russia's Ryazan oil refinery in flames after drone strike, reports say]

6. Starmer đang làm ‘rất tốt’, Tổng thống Donald Trump nói sau cuộc tấn công của Musk vào nhà lãnh đạo Anh

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cho biết Thủ tướng Anh Keir Starmer đang làm “rất tốt” và họ có “mối quan hệ rất tốt”.

Theo các phương tiện truyền thông đưa tin, Tổng thống Donald Trump đã nói với các phóng viên vào cuối ngày thứ Bảy rằng hai nhà lãnh đạo sẽ có cuộc điện đàm “trong vòng 24 giờ tới”.

“Ông ấy là người theo chủ nghĩa tự do, hơi khác tôi một chút, nhưng tôi nghĩ ông ấy là người rất tốt và tôi nghĩ ông ấy đã làm rất tốt cho đến nay,” Tổng thống Donald Trump nói. “Ông ấy đại diện cho đất nước mình về mặt triết lý. Tôi có thể không đồng ý với triết lý của ông ấy, nhưng tôi có mối quan hệ rất tốt với ông ấy.”

Starmer nói với POLITICO vào giữa Tháng Giêng rằng ông muốn ngồi vào bàn đàm phán với nhóm của Tổng thống Donald Trump trong những tuần tới và đạt được thỏa thuận thương mại. Lãnh đạo Đảng Lao động đã hứa sẽ “đưa quan hệ đối tác của chúng ta lên một tầm cao mới”.

Những nhận xét tích cực của Tổng thống Donald Trump về Starmer vào cuối tuần trái ngược với phát biểu của ông trùm công nghệ tỷ phú và đồng minh của Tổng thống Donald Trump là Elon Musk - người đã kêu gọi bỏ tù thủ tướng Anh.

“Nhà tù cho Starmer,” Musk đã đăng trên nền tảng X của mình vào đầu tháng này, chia sẻ một bài đăng từ một tài khoản ẩn danh tuyên bố rằng Starmer ưu tiên giải quyết nạn lạm dụng chống lại người Hồi giáo hơn là lên án một kẻ giết trẻ em.

Musk tiếp tục thực hiện một cuộc thăm dò ý kiến hỏi liệu nước Mỹ “có nên giải phóng người dân Anh khỏi chính phủ chuyên chế của họ” hay không.

[Politico: Starmer doing ‘very good job,’ Trump says after Musk’s attack on UK leader]

7. Lukashenko thắng cử ‘giả mạo’ ở Belarus với 87,6 phần trăm số phiếu bầu

Theo cuộc thăm dò ý kiến cử tri chính thức, nhà độc tài lâu năm của Belarus Alexander Lukashenko đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống “giả mạo” vào Chúa Nhật với 87,6 phần trăm số phiếu bầu, đánh dấu nhiệm kỳ thứ bảy của ông với tư cách là nhà lãnh đạo của quốc gia Đông Âu này.

Bốn ứng cử viên đối lập đã xuất hiện trên lá phiếu — nhưng tất cả đều trung thành với Lukashenko, người đã lãnh đạo Belarus trong hơn 30 năm.

“Không có lựa chọn nào khác ngoài Alexander Lukashenko làm nhà lãnh đạo đất nước chúng tôi”, một trong những ứng cử viên lý thuyết, lãnh đạo Đảng Cộng sản Sergei Syrankov, nói với BBC trước cuộc bỏ phiếu. “Vì vậy, chúng tôi đang tham gia cuộc bầu cử với nhóm của tổng thống”.

Cả Liên Hiệp Âu Châu, Anh và Hoa Kỳ đều không công nhận chính phủ của Lukashenko là hợp pháp. Cuộc bầu cử tổng thống gian lận năm 2020 đã châm ngòi cho các cuộc biểu tình quần chúng gần như dẫn đến sự sụp đổ của Lukashenko trước khi có cuộc đàn áp tàn bạo nhằm đàn áp những người biểu tình và đối thủ, được Putin hậu thuẫn.

“Lukashenko đã bám chặt quyền lực trong 30 năm. Ngày mai, ông ta sẽ tái bổ nhiệm mình trong một cuộc bầu cử giả mạo khác,” nhà lãnh đạo chính sách đối ngoại Liên Hiệp Âu Châu Kaja Kallas phát biểu vào đêm trước cuộc bỏ phiếu về X. “Đây là một sự xúc phạm trắng trợn đối với nền dân chủ. Lukashenko không có bất kỳ tính hợp pháp nào.”

Ở Belarus, phản ứng của công chúng trước kết quả khá im ắng, trái ngược hẳn với năm 2020, khi hàng ngàn người xuống đường phản đối chế độ cai trị của Lukashenko.

Art Balenok, một nhà hoạt động người Belarus hiện đang sống tại Áo, cho rằng nguyên nhân là do sự đàn áp mà rất nhiều người phải đối mặt sau cuộc bất ổn năm 2020.

“Toàn bộ sự việc này [cuộc kháng cự với Lukashenko] đã bị dập tắt, đàn áp quá tệ, đến nỗi không thể thực hiện bất cứ điều gì từ trong nước vào lúc này”, ông nói với POLITICO trong một cuộc phỏng vấn sau khi kết quả thăm dò ý kiến cử tri được công bố.

Hơn nửa triệu người đã rời bỏ đất nước kể từ chiến thắng gian lận trong cuộc bầu cử gần đây nhất của Lukashenko.

“Nếu bạn ra ngoài và bắt đầu phản đối, bạn sẽ bị ném vào tù”, Balenok nói. “Có thể một ngày nào đó bạn sẽ ra ngoài. Có thể không”.

Lãnh đạo phe đối lập Belarus lưu vong Sviatlana Tsikhanouskaya đã phản đối cuộc bầu cử từ thủ đô Warsaw của Ba Lan vào Chúa Nhật. “Hôm nay, chúng tôi tuần hành vì tự do tại Warsaw — đoàn kết và không lay chuyển, vinh danh những anh hùng đã hy sinh mạng sống vì tự do”, bà đăng trên X, cùng với những bức ảnh từ các cuộc biểu tình.

“Cùng nhau, chúng ta là không thể ngăn cản,” bà nói. “Là người Belarus, chúng ta sẽ không bao giờ mất hy vọng. Chúng ta sẽ giành lại đất nước và trở về nhà mạnh mẽ hơn bao giờ hết.”

Nhưng Aleś Alachnovič, cố vấn kinh tế của Tsikhanouskaya, cho biết tâm trạng ở Belarus hiện đang rất ảm đạm.

“Mọi người cảm thấy rằng chi phí biểu tình tăng lên trong khi lợi ích của biểu tình giảm đi. Họ không thấy rằng ngay bây giờ lá phiếu hoặc hành động của họ có thể thay đổi bất cứ điều gì,” Alahnovic nói với POLITICO vào Chúa Nhật. “Lukashenko và lực lượng của ông ta, họ có thể giết người, họ có thể bắt giữ người, họ có thể đóng cửa các doanh nghiệp của những người không trung thành và mọi thứ khác.”

Khi bỏ phiếu, Lukashenko nói với các phóng viên rằng một số đối thủ chính trị của ông đã “chọn” đi tù hoặc lưu vong. Mặc dù không ai bị ngăn cản lên tiếng ở Belarus, nhà tù “dành cho những người mở miệng quá to, nói thẳng ra là những người vi phạm pháp luật”, Reuters đưa tin ông đã nói như vậy.

Lukashenko đã trả tự do cho hơn 250 người trong năm qua, bao gồm một tù nhân người Mỹ vào ngày bầu cử, nhưng phủ nhận đây là nỗ lực nhằm hàn gắn quan hệ với phương Tây.

“Tôi chẳng quan tâm đến phương Tây”, ông nói và nói thêm rằng Belarus sẵn sàng đàm phán với Liên Hiệp Âu Châu nhưng không “cúi đầu trước các bạn hoặc quỳ gối”.

Nghị viện Âu Châu cũng lên án cuộc bầu cử ở Belarus là một “trò lừa đảo”. Một nghị quyết được thông qua vào tuần trước kêu gọi Liên Hiệp Âu Châu từ chối công nhận chiến thắng được dự đoán của Lukashenko.

[Politico: Lukashenko wins ‘sham’ election in Belarus with 87.6 percent of vote]

8. Human Rights Watch cho rằng các video của Zelenskiy về những người lính Bắc Hàn vi phạm Công ước Geneva

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy đã vi phạm Công ước Geneva khi chia sẻ những video mà ông cho là ghi lại cảnh quân đội Bắc Hàn bị bắt, một tổ chức nhân quyền hàng đầu nói với Newsweek. Một trong những video được đề cập đến là video mà quý vị và anh chị em đang xem thấy đây do đài truyền hình trung ương Ukraine cung cấp cho chúng tôi.

Rachel Denber, phó giám đốc Tổ chức Theo dõi Nhân quyền, gọi tắt là HRW, bộ phận Âu Châu và Trung Á, cho biết việc Zelenskiy đăng tải các đoạn clip về quân đội lên mạng xã hội không phải là tội ác chiến tranh nhưng là hành vi vi phạm các tiêu chuẩn quốc tế về đối xử nhân đạo trong chiến tranh.

Denber cho biết các video đã vi phạm Điều 13 của Công ước Geneva thứ ba nhằm bảo đảm việc đối xử tôn trọng với tù nhân. Công ước nêu rõ: “tù nhân chiến tranh phải luôn được bảo vệ, đặc biệt là chống lại các hành vi bạo lực hoặc đe dọa và chống lại sự lăng mạ và tò mò của công chúng”.

Nga bị cáo buộc nhiều lần vi phạm luật nhân đạo quốc tế đối với tù nhân chiến tranh Ukraine cũng như nhiều tội ác chiến tranh khác, từ việc nhắm vào cơ sở hạ tầng dân sự đến bắt cóc trẻ em.

HRW cho biết Ukraine hợp tác với các tổ chức quốc tế để bảo đảm tù binh chiến tranh được đối xử nhân đạo, nhưng việc vi phạm Công ước Geneva bảo vệ tù nhân khỏi bị biến thành “mối tò mò của công chúng” có thể dẫn đến sự chỉ trích nhằm vào Kyiv.

Đoạn clip Zelenskiy đăng tải ngày 14 Tháng Giêng cho thấy một chiến binh Bắc Hàn nằm trên giường đang nói chuyện với các nhà điều tra Ukraine, kèm theo bản dịch có chú thích mô tả anh ta đã bị thương như thế nào trước khi quân đội Nga rút lui.

Bên cạnh đoạn clip dài bốn phút, Zelenskiy viết rằng lời kể của người lính cho thấy Nga đang khai thác người Bắc Hàn như thế nào. Vào ngày 12 tháng Giêng, Zelenskiy đã đăng một đoạn video về hai người Bắc Hàn bị bắt khác và cuộc thẩm vấn của họ cho thấy họ biết rất ít về những gì họ được gửi đến đó để làm.

Hôm thứ Hai, Zelenskiy đã công bố thêm một đoạn video về một người lính Bắc Hàn nói rằng anh ta không được đào tạo đầy đủ, được đưa đến trên một tàu chở hàng chứ không phải tàu quân sự, và rằng mẹ anh ta hiện không biết anh ta ở đâu.

Khi bị bắt người lính này đã bất ngờ lao vào một trụ cột bằng đá để tự tử nhưng những người lính Ukraine đã ngăn chặn lại kịp. Sau đó, anh ta đòi xem phim dài nhiều tập tình cảm lãng mạn của Nam Hàn để có thể dịu lại. Yêu cầu này đã được áp ứng và anh ta có vẻ bớt căng thẳng thần kinh.

Lina Doãn, một nhà nghiên cứu cao cấp của bộ phận Á Châu thuộc HRW, nói với Newsweek rằng đoạn phim này đã vi phạm Điều 13 quy định về việc bảo vệ tù binh chiến tranh khỏi sự xúc phạm và tò mò của công chúng, và khiến những người đàn ông này cùng gia đình họ có nguy cơ cao hơn ở Bắc Hàn.

Bà lưu ý rằng một đoạn video về một người lính bày tỏ mong muốn ở lại Ukraine có thể bị coi là phản quốc ở Bắc Hàn. Việc hồi hương tù nhân về Bắc Hàn khiến họ có nguy cơ bị mất tích cưỡng bức, tra tấn, giam giữ trái phép, lao động cưỡng bức hoặc bị hành quyết, Doãn nói thêm.

Vào ngày 16 tháng 3 năm 2022, chưa đầy một tháng sau khi chiến tranh bắt đầu, HRW cho biết họ đã viết thư cho Cơ quan An ninh, gọi tắt là SBU và Bộ Nội vụ Ukraine để bày tỏ quan ngại về các kênh truyền thông xã hội và trang web của nhà nước đăng tải hình ảnh những người lính Nga bị bắt.

Ramin Mahnad, cố vấn pháp lý cao cấp tại Hội Hồng Thập Tự Quốc tế, gọi tắt là ICRC đã viết vào ngày 28 tháng 6 năm 2022 rằng giới truyền thông phải “kiềm chế” để giúp bảo đảm các tù nhân được bảo vệ theo luật pháp quốc tế về xung đột vũ trang.

Bắc Hàn đã cử quân đội chiến đấu cùng lực lượng của Putin tại khu vực Kursk của Nga, nơi quân đội Ukraine đang chiến đấu để giữ lại lãnh thổ đã chiếm được trong một cuộc tấn công bất ngờ vào tháng 8.

Các quan chức Ngũ Giác Đài ước tính có tới 10.000 quân Bắc Hàn đã được điều động tới khu vực này, nhưng trước những tổn thất nặng nề, các nhà phân tích phương Tây dự đoán toàn bộ lực lượng này “có thể sẽ thiệt mạng hoặc bị thương trong khi chiến đấu vào giữa tháng 4 năm 2025”.

Phó giám đốc Tổ chức Theo dõi Nhân quyền, Bộ phận Âu Châu và Trung Á Rachel Denber nói với Newsweek: “Không phải mọi hành vi vi phạm Công ước Geneva đều là tội ác chiến tranh. Không có nội dung tội phạm và không có ý định phạm tội”.

Nhà nghiên cứu cao cấp của HRW, bộ phận Á Châu, Lina Doãn nói với Newsweek: “Cách công bố những hình ảnh này vi phạm Điều 13 của Công ước Geneva thứ ba, nhưng với tôi, trọng tâm là việc này khiến những người đàn ông và gia đình họ có nguy cơ cao hơn khi trở về Bắc Hàn”.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy, trên X, : “Việc liên lạc giữa những người lính Bắc Hàn bị bắt và các nhà điều tra Ukraine vẫn tiếp tục... thế giới sẽ biết được toàn bộ sự thật về cách Nga đang lợi dụng những kẻ như vậy.”

Denber cho biết không có hậu quả thực sự nào đối với các vi phạm Công ước Geneva cấm việc biến tù binh chiến tranh thành đối tượng tò mò của công chúng. Nhưng có thể có hậu quả về mặt danh tiếng đối với Ukraine có thể dẫn đến tiêu chuẩn bị suy yếu. Cũng có thể có tác động đến quân đội Ukraine, những người đã phải chịu sự tra tấn rộng rãi của lực lượng Nga.

[Newsweek: Zelensky's Videos Breach Geneva Conventions—Human Rights Watch]

9. Cáp ngầm dưới biển Baltic có khả năng bị hư hỏng do ‘tác động bên ngoài’, đài truyền hình Latvia cho biết

Một tuyến cáp quang ngầm giữa Latvia và Thụy Điển đã bị hư hỏng vào Chúa Nhật, có khả năng là do “tác động bên ngoài”, đài truyền hình công cộng Latvia LSM đưa tin, trích dẫn thông tin từ nhà điều hành cáp bị ảnh hưởng và Trung tâm Phát thanh và Truyền hình Nhà nước Latvia, gọi tắt là LVRTC.

Hải quân Latvia đã cử một đội tuần tra đến kiểm tra một tàu có thể liên quan đến việc gây ra thiệt hại và liên lạc với các đồng minh NATO, theo LSM. Hai tàu khác trong khu vực cũng đang bị điều tra.

Thủ tướng Latvia Evika Siliņa phát biểu với các phóng viên sau cuộc họp chính phủ bất thường, Reuters đưa tin: “Chúng tôi đã xác định rằng nhiều khả năng có thiệt hại bên ngoài và thiệt hại này rất đáng kể”.

“Chúng tôi đang hợp tác với các đồng minh Thụy Điển và NATO để điều tra vụ việc, bao gồm cả việc tuần tra khu vực cũng như kiểm tra các tàu thuyền ở khu vực này”, Siliņa cho biết trên mạng xã hội X. “Các nhà chức trách đã tăng cường trao đổi thông tin và bắt đầu điều tra hình sự”.

Đây là vụ việc mới nhất trong một loạt các sự việc gần đây liên quan đến thiệt hại đối với cáp năng lượng và cáp dữ liệu dưới biển khiến NATO phải tăng cường nỗ lực phát hiện và ngăn chặn các cuộc tấn công vào cáp ở Biển Baltic.

Vào tháng 12, Phần Lan đã mở một cuộc điều tra hình sự về khả năng liên quan của hạm đội ngầm của Nga trong vụ phá hỏng cáp điện ngầm giữa Phần Lan và Estonia vào ngày Giáng Sinh.

[Politico: Baltic undersea cable likely damaged by ‘external influence,’ Latvian broadcaster says]

10. Hàng ngàn người biểu tình phản đối vụ tai nạn tàu hỏa kinh hoàng ở Hy Lạp

Hàng chục ngàn người Hy Lạp đã đổ ra đường vào Chúa Nhật để đòi công lý cho vụ tai nạn khiến 57 người thiệt mạng — vụ tai nạn tồi tệ nhất ở nước này.

Một trong những cuộc biểu tình lớn nhất trong những năm gần đây đã diễn ra tại Quảng trường Syntagma của thủ đô, trước tòa nhà quốc hội, trong khi các cuộc biểu tình diễn ra ở hơn 100 thành phố ở Hy Lạp và nước ngoài.

Những người biểu tình giơ cao biểu ngữ có dòng chữ “Tôi không có oxy”, lặp lại lời cuối cùng của một phụ nữ trẻ khi gọi đến đường dây nóng, được phương tiện truyền thông địa phương công bố vào tuần trước.

“Người dân đang vỡ mộng. Cuộc khủng hoảng ngày càng gia tăng về lòng tin vào các thể chế là điều hiển nhiên khi sự khác biệt giữa quyền hành pháp và tư pháp tiếp tục bị xói mòn, đặc biệt là trong những trường hợp như thảm kịch Tempe,” Nikos Androulakis, lãnh đạo đảng đối lập chính Pasok cho biết.

“ Đây là điều mà trong lịch sử chúng ta gọi là đột phá,” Alexis Charitsis, lãnh đạo đảng New Left, cho biết. “Mặt trận xã hội đã làm rung chuyển toàn bộ đất nước.”

Vụ va chạm trực diện giữa một đoàn tàu chở hàng và một đoàn tàu chở đầy học sinh xảy ra ngay trước nửa đêm ngày 28 tháng 2 năm 2023. Gần hai năm sau, phiên tòa vẫn chưa bắt đầu và liên tục bị hoãn lại do sự chậm trễ trong các phần chính của cuộc điều tra.

Chính phủ Dân chủ Mới cầm quyền của Hy Lạp đã không lắng nghe lời kêu gọi của công tố viên Âu Châu về việc hành động liên quan đến trách nhiệm hình sự tiềm tàng của hai cựu bộ trưởng giao thông sau vụ tai nạn tàu hỏa.

Chính phủ, được bầu lại sau thảm kịch hỏa xa, đã phủ nhận những cáo buộc này.

Lời kêu gọi trả lời mới nhất được đưa ra sau khi bằng chứng âm thanh bị rò rỉ vào tuần trước cho thấy khoảng 30 trong số 57 nạn nhân của thảm kịch vẫn còn sống sau vụ tai nạn và đã tử vong sau đó, có thể là do ngạt thở hoặc bỏng, vì vụ va chạm gây ra một vụ nổ lớn và hỏa hoạn.

Tuần trước, đề xuất của chính phủ về việc cựu chủ tịch quốc hội Konstantinos Tasoulas làm tổng thống Hy Lạp càng khiến người thân tức giận hơn, vì họ cho rằng dưới sự giám sát của ông, quốc hội đã từ chối quy bất kỳ trách nhiệm chính trị nào.

“Chúng tôi muốn bảo đảm rằng không có tội ác nào không bị trừng phạt”, Maria Karystianou, đại diện của hiệp hội các gia đình nạn nhân, người đã mất con gái mình và gọi những sự kiện này là “hoạt động theo kiểu mafia nhằm che đậy sự thật”, cho biết.

Các cuộc đụng độ nổ ra vào cuối cuộc biểu tình ở Athens và Thessaloniki.

“Chính phủ đã đáp lại yêu cầu cung cấp oxy bằng hơi cay và lựu đạn gây choáng”, đảng đối lập Syriza cho biết trong một tuyên bố.

[Politico: Thousands protest over deadly train crash in Greece]

11. Thủ tướng Ukraine cho biết sẽ tăng cường khả năng phục hồi năng lượng bằng cách tập trung vào phát điện phân tán

Thủ tướng Denys Shmyhal tuyên bố vào ngày 24 Tháng Giêng rằng Ukraine đang tăng cường nỗ lực nhằm tăng cường khả năng phục hồi năng lượng thông qua việc phát triển nguồn điện phân tán và tăng sản lượng khí đốt trong nước.

Chính phủ có kế hoạch đưa gần 900 megawatt, gọi tắt là MW nhà máy phát điện phân tán vào hoạt động trong năm nay, một phần trong nỗ lực lớn hơn nhằm củng cố ngành năng lượng của Ukraine trong bối cảnh Nga đang tiến hành các cuộc không kích nhằm vào cơ sở hạ tầng quan trọng.

Shmyhal cho biết vào năm 2024, 233 tổ máy phát điện với tổng công suất hơn 830 MW đã được kết nối, bao gồm các tua bin khí, piston và tổ máy đồng phát điện.

“Để củng cố và phát triển ngành năng lượng của mình, chúng tôi cũng đang đầu tư vào việc tăng sản lượng khí đốt của Ukraine”, ông nói thêm.

Thủ tướng cho biết thêm rằng việc sửa chữa và tái thiết ngành năng lượng của Ukraine vẫn đang được tiến hành.

Ông cho biết: “Khoảng 4 gigawatt, gọi tắt là GW công suất nhiệt điện và thủy điện đã được khôi phục vào năm 2024. Năm nay, dự kiến sẽ khôi phục thêm khoảng 3 GW nữa”.

Theo luật thiết quân luật, chính phủ đã miễn thuế giá trị gia tăng đối với việc nhập khẩu thiết bị năng lượng để hỗ trợ việc khôi phục và xây dựng các cơ sở phát điện phân tán mới.

Nga đã nhiều lần nhắm vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine, bao gồm cuộc tấn công ngày 15 Tháng Giêng nhằm vào các cơ sở tại một trong những địa điểm lưu trữ khí đốt tự nhiên lớn nhất ở Tỉnh Lviv.

Tổng thống Volodymyr Zelenskiy lưu ý về thời điểm và mục đích của các cuộc không kích, ông viết: “Bây giờ là giữa mùa đông, và mục tiêu của Nga vẫn như vậy: ngành năng lượng của chúng tôi”.

[Kyiv Independent: Ukraine to boost energy resilience with focus on distributed generation, PM says]