NGÀY CHA BỀ TRÊN PHAOLÔ LÊ TẤN THÀNH,
NGUYÊN GIÁM ĐỐC
ĐẠI CHỦNG VIỆN THÁNH GIUSE SÀI GÒN
LÂM TRỌNG BỆNH VÀ QUA ĐỜI
Với riêng tôi, Cha Bề Trên thật là "Bề Trên", là người thắp đuốc, là tấm gương để bản thân vừa là học trò, vừa trong vai trò con cháu, phải luôn luôn học đòi bắt chước.
Xin được gọi người Ông kính yêu của mình tiếng gọi "Cha Bề Trên" bằng tất cả sự kính trọng, bởi từ bốn năm nay (tháng 10.2018 - 10.2022), và sẽ còn mãi về sau, chẳng bao giờ còn được nhìn thấy sự hiện diện của Cha, mà chỉ còn cảm nghiệm Cha đang hiện diện mà thôi.
Nhiều người quen biết, hay gần gũi, nhất là các học trò của Cha Bề Trên đều không lạ gì hai sở thích quen thuộc của Cha: sửa chữa xe cộ, đồng hồ, xem xét các loại máy móc và chăm sóc hoa kiểng.
Các nữ tu đang giúp nhà hưu đưa Cha đến bệnh viện Thánh Mẫu. Kết quả của bệnh viện cho biết: Cha Bề Trên bị gãy xương đùi. Nhận ra bệnh tình của Cha không nhiều khả quan, nhưng có dấu hiệu nặng hơn, gia đình xin ý kiến Bề trên Giáo phận để đưa Cha đến bệnh viện ITO Phú Nhuận, một bệnh viện có chuyên môn hơn về các loại cơ, xương.
Bệnh viện ITO lại cho thêm kết quả: xương của Cha Bề Trên bị lão hóa, thiếu canxi và xốp. Với nhiều yếu tố bất lợi như trên, khiến bệnh bắt đầu nặng. Nhưng vì Cha Bề Trên tuổi cao, sức kém, nhất là vì xương không còn nhiều phần trăm chống đỡ cơ thể, các y bác sĩ tại đây đưa ra chỉ định: không thể mổ xếp xương.
Như thế là Cha Bề Trên sẽ phải chịu đau nhiều, khó cử động, thậm chí phải nằm và cần cố định phần xương bị gãy, lại càng gây thêm nhiều bức bối khó chịu...
Tuy nhiên, tình hình càng ngày càng trầm trọng, một lần nữa, các con cháu của Cha Bề Trên lại xin phép đưa Cha vào bệnh viện Đại học Y dược. Tại đây, người ta phát hiện Cha Bề Trên có quá nhiều bệnh: suy thận mạn, suy hô hấp, viêm phổi cấp, nồng độ oxy trong máu và trong phổi kém, suy nhược cơ thể, tiêu chảy cấp, nhiễm trùng đường tiêu hóa.
Lúc này Cha Bề Trên bắt đầu có dấu hiệu bất tỉnh và mê man. Sợ tình hình xấu thêm mà Cha bề Trên không kịp rước Mình Thánh Chúa, chiều ngày 26.9.2018, tôi từ Tây Ninh, vừa là cháu vừa là học trò của Cha Bề Trên, vội cấp tốc vào bệnh viện Giải tội, ban bí tích Xức dầu và trao Mình Thánh Chúa như Của Ăn Đàng cho Cha Bề Trên. Lúc đó còn có sự hiện diện của Soeur Anna Phi, cũng là cháu của Cha Bề Trên. Cha Bề Trên rất tỉnh táo và nhận lãnh các bí tích trong sự sốt mến và cầu nguyện.
Sau khi ban các bí tích cho Cha, tôi còn ở lại khá lâu. Chúng tôi lần chuỗi và Cha Bề Trên đọc theo tôi. Chẳng hạn Soeur Phi đọc phần đầu thì Cha Bề Trên cùng tôi đọc phần cuối của kinh. Tuy nhiên, Cha rất yếu, nhiều lúc chúng tôi phải dừng đọc kinh để săn sóc Cha. Có lúc mệt quá, Cha Bề Trên đọc thều thào không thành tiếng. Chúng tôi xin Cha Bề Trên đừng đọc, nhưng hiệp thông với chúng tôi là đủ. Vậy mà khi có thể, Cha vẫn mấp mấy đôi môi.
Đặc biệt, khi nghe chúng tôi đọc kinh Thần Vụ, giờ kinh Chiều, dù rất khó khăn vì vừa yếu sức, vừa vướng đủ thứ dây, bông, băng y tế, Cha Bề Trên vẫn cố đưa tay lên chắp trên ngực...
Ít ngày sau, hơi thở của Cha bề Trên càng lúc càng khó khăn, nhưng bệnh viện cho biết, họ đã hết máy trợ thở. Lại một lần nữa, Cha Bề Trên lại chuyển viện. Lần này là bệnh viện tim, để nhờ đến máy thở. Tôi không tin bệnh viện Đại học Y dược hết máy thở. Có lẽ họ sớm biết tình trạng sức khỏe của Cha Bề Trên đang trở nên rất xấu, nhưng vì chúng tôi quyết tâm chữa chạy, nên họ không nỡ thông báo sự thật. Một sự thật mà chẳng bao lâu nữa, chúng ta sẽ phải đối diện...
Từ giây phút chuyển viện lần cuối này, Cha Bề Trên phụ thuộc hoàn toàn vào các thiết bị y tế. Là người thân yêu của mình, là vị Mục Tử đáng kính, người Thầy mẫu mực, "Đại Thụ" của dòng họ, một trong những Nhân Cách lớn của Hội Thánh Việt Nam..., chúng tôi mong muốn được sống thêm bên cạnh Cha Bề Trên, được Cha Bề Trên tận tình hướng dẫn khi chúng tôi cần đến...
Tuy nhiên, sự thực nào, dù đau buồn đến đâu, dù khó chấp nhận cách mấy, nó vẫn phải đến. Sáng Chúa nhật 7.10.2018, đúng ngày lễ Đức Mẹ Mân Côi, nhận thấy tình trạng của Cha Bề Trên không còn có thể cứu vãn, bệnh viện khuyên gia đình nên đưa Cha về lại Nhà hưu. Đó cũng là nguyện vọng của Cha Bề Trên. Vì cách đó chưa lâu, khi còn tỉnh, Cha Bề Trên liên tục đòi về. Nhất là Cha đòi về để được dâng thánh lễ.
Nhưng vì sức khỏe đã quá yếu, trên đường từ bệnh viện về nhà, Cha Bề Trên Phaolô Lê Tấn Thành đã nhẹ nhàng trút hơi thở sau cùng trong bình an và phó thác. Lúc Cha Bề Trên bắt đầu yên nghỉ, đồng hồ điểm 8 giờ 45 phút, hưởng thọ 91 tuổi, trong đó có đến 63 năm làm linh mục của Chúa, 45 năm phục vụ trong các chức vụ cha giáo, Phó Giám đốc, Giám đốc Đại Chủng viện thánh Giuse Sài Gòn, 13 năm hưu dưỡng.
19 giờ 30 cùng ngày, cha Inhaxiô Hồ Văn Xuân, Tổng Đại diện giáo phận Sài Gòn chủ sự nghi thức tẩn liệm Cha Bề Trên trước sự tham dự và chứng kiến của nhiều linh mục, tu sĩ, giáo dân và thân tộc.
Sau đó, linh cửu Cha Bề Trên được di đến Đại Chủng viện thánh Giuse Sài Gòn. Tại núi Đức Mẹ của Chủng viện, cha Giuse Bùi Công Trác, đương kim Giám đốc đại Chủng viện chủ sự nghi lễ phát tang. Thi hài Cha Bề Trên được rước vào nhà Nguyện Cổ của Chủng viện. Vành khăn trắng trên vai tất cả những chiếc áo chùng thâm của các linh mục, các chủng sinh hiện diện như làm tăng thêm sự thánh tiêng của nghi lễ, sự long trọng của cuộc rước, sự tôn kính của người đi sau dành cho một "cây cao bóng cả" vừa khuất.
Tại nhà nguyện cổ, thánh lễ đầu tiên cầu nguyện cho Cha Bề Trên do Đức cha Louis (Luy) Nguyễn Anh Tuấn, Phụ tá giáo phận chủ sự cùng gia đình Đại Chủng viện, đông đảo linh mục, tu sĩ, gia đình huyết tộc cùng nhiều giáo dân trong và ngoài giáo phận Sài Gòn.
Trong phần giảng lễ, cha Tổng Đại diện Inhaxiô Hồ Văn Xuân kể lại nhiều kỷ niệm do bản thân có được về sự uyên thâm, tế nhị, hiểu biết và cảm thông mà Cha Bề Trên từng thể hiện lúc sinh thời.
Linh cửu Cha Bề Trên được quàn trong Nhà Nguyện cổ từ đêm Chúa nhật 7.10.2018 đến sáng sớm thứ tư 10.10.2018. Một lần nữa, sau nghi thức động quan, linh cửu Cha Bề Trên lại được di đến sân lễ đã được chuẩn bị từ trước tại tượng đài thánh Giuse - khu triết của Chủng viện.
Đúng 8 giờ 30, thánh lễ an táng cho Cha Bề Trên được Đức cha Phêrô Nguyễn Văn Khảm chủ sự và giảng lễ. Sau thánh lễ, linh cửu của Cha Bề Trên được đưa đi an táng tại Bình Hưng Hòa. Hiện tại, tro cốt của Cha Bề Trên được đặt trong Nhà Nguyện cổ của Đại Chủng viện cùng nhiều linh mục thừa sai, linh mục Giám đốc tiền nhiệm và các linh mục khác.
Thông qua khẩu hiệu đời linh mục của mình: "Với tôi, sống chính là Đức Kitô" (Pl 1, 21), Cha Bề Trên Phaolô Lê Tấn Thành đã phụng sự Chúa, phục vụ Hội Thánh, nhất là gần nửa thế kỷ phục vụ tại giáo phận Sài Gòn và không ngớt chu toàn nhiệm vụ giáo dục cho giáo phận nhà và nhiều giáo phận lân cận nói chung, chẳng những chưa từng mệt mỏi mà còn hăng say, tận tụy, chu đáo và luôn thể hiện cung cách của một hiền phụ trong nhân cách của một người Thầy.
Cho đến trước giờ lâm chung, nhất là những lúc gần như nửa mê, nửa tỉnh, Cha Bề Trên vẫn nhắc đến chủng viện, chủng sinh và trách nhiệm đào tạo. Đặc biệt có hai lời nói thốt ra từ miệng lưỡi của một Đấng Bậc vô cùng khả úy, khả tín và khả kính, trước những giờ phút mong manh của ranh giới giữa sự sống và sự chết đã ám ảnh tôi rất nhiều, chắc chắn cả đời, tôi không sao quên được. Đó là:
1 - "Cho tôi về để tôi dâng thánh lễ".
2 - "Tôi còn phải gặp gỡ cha mẹ của các thầy".
Phải là người của ơn Chúa, của sự thánh đức, của lòng trong sạch, của một tâm trí không nhiễm bẩn, của một đức tin vàng đá, của trọng trách và hết mình cho Thiên Chúa, cho Hội Thánh và cho linh hồn con người, trong mê man bất tỉnh mới có thể thốt lên bằng tiềm thức những từ ngữ vừa trong sạch, trong suốt, tâm huyết, vừa cho thấy một tình yêu lớn dành cho Thiên Chúa, cho Hội Thánh và cho trách vụ của một bậc chân tu toàn tâm, toàn ý hiến thân và hiến dâng.
Với tôi, Cha Bề Trên Phaolô Lê Tấn Thành mãi là Người Ông, Người Thầy, Người Mục Tử muôn đời chất chứa cả một bầu trời tim yêu thương trong một cái tâm thanh bạch, giản dị, quân bình, thánh thiện, luôn cảm thông, luôn nghĩ cho người khác, luôn đặt ơn gọi và trọng trách được giao phó lên trên tất cả, trên cả sự quan tâm dành cho bản thân...
Ngài mai, thứ sáu 7.10.2022, tròn 4 năm Cha Bề Trên hoàn thành trách nhiệm dương thế, và Chúa đã gọi Cha về. Chúng ta tiếp tục cầu nguyện cho Cha.
Chúng ta không quên xin Cha Bề Trên, nay đã được diện kiến Tôn Nhan, vì trách nhiệm của một Giám Đốc, một Vị Bề Trên chuẩn mực, luôn tâm huyết cho công tác đào tạo ơn gọi linh mục cho Hội Thánh, tiếp tục cầu nguyện cho chúng ta, cho Hội Thánh tại Việt Nam và cho những học trò mà Cha từng nâng niu, bảo vệ và giáo dục.
Trọng kính Cha Bề Trên! Chúng con yêu mến Cha. Chúng con ghi ơn Cha. Chúng con muốn khắc ghi hình ảnh của những ngày chúng con được ở bên Cha cách lâu bền...
Chúng con xin đặt niềm tin vào lời cầu nguyện của Cha dành cho chúng con...
Lm JB Nguyễn Minh Hùng
Cháu và học trò của Cha Bề Trên Phaolô Lê Tấn Thành