Kể từ năm 2023, báo chí quốc tế ngày càng chú ý hơn đến sự hồi sinh đáng kinh ngạc của đức tin Kitô, cùng với sự trở lại của nó trong diễn ngôn công khai. Những cuộc cải đạo nổi bật của các nhân vật như Shia LeBeouf, Ayaan Hirsi Ali và Russell Brand, tiếp theo là những phát hiện về việc — ở một số khu vực và đối với một số “giáo phái” cụ thể — số lượng người tham dự nhà thờ tăng lên đã dẫn đến phản ứng sửng sốt từ giới báo chí bình luận.

Ví dụ, tại Anh, Ngũ Tuần giáo và Công Giáo đã đảo ngược tình trạng suy thoái kéo dài hàng thập niên và tăng trưởng đáng kể từ năm 2018 đến năm 2025 – điều này gây tò mò cho những tờ báo như Guardian và Reuters. Tại Pháp, kể từ năm 2020, hội đồng giám mục (thường rất siêng năng trong việc thu thập và công bố dữ liệu) đã liên tục xác nhận sự gia tăng đáng kể và tăng tốc hàng năm về số lượng người trưởng thành cải đạo mà họ thu hút và rửa tội – nhiều người trong số họ đến từ các tôn giáo khác và Hồi giáo. Và thậm chí tháng trước, bổ sung vào danh sách bằng chứng ngày càng dài, tại Hoa Kỳ, FOX News và tờ New York Post đã đưa tin rằng các nhà thờ Công Giáo ở Manhattan đang chứng kiến sự gia tăng đáng kể về số lượng người tham dự Thánh lễ.

Tôi có đủ trình độ để tham gia và đưa ra quan điểm ở đây – không chỉ vì là một nhà báo Công Giáo, tôi đã theo dõi sát sao và đưa tin về những xu hướng này trong vài năm nay – mà còn vì, với tư cách là một tín hữu, tôi đã là một phần của chúng.

Khi tôi bắt đầu tham dự Thánh lễ với tư cách là một sinh viên đại học tò mò vào năm 2019, tôi đã làm vậy nhờ sự động viên nhẹ nhàng của một người bạn Kitô giáo tên là Chris. Tôi đã tìm kiếm và đã đi đến niềm tin vào Chúa, nhưng vào thời điểm đó, tôi vẫn chưa quyết định giữa Anh giáo thời thơ ấu, Công Giáo, những nét quyến rũ truyền thống về mặt thẩm mỹ của Chính thống giáo – hay thậm chí là Hồi giáo. Tuy nhiên, chỉ trong vòng hai năm, tôi đã trở thành một người Công Giáo vững tin khi tham dự Thánh lễ Latinh truyền thống.

Nhưng kỳ lạ hơn, tôi đã chứng kiến những xu hướng này diễn ra xung quanh mình một thời gian. Khi tôi bắt đầu cải đạo vào năm 2019, Chris là người theo Kitô giáo nghiêm chỉnh duy nhất mà tôi biết. Hai năm sau, năm tôi được tiếp nhận làm người Công Giáo, tôi có thêm nhiều bạn mới, phần lớn là những người trẻ mới cải đạo như tôi. Dù vậy, trong nhóm bạn năm người của chúng tôi, vào năm 2021, Chris và tôi vẫn là hai người duy nhất thực hành đức tin. Hôm nay, năm 2025, ba người còn lại, vốn không theo đạo, đã tìm thấy đức tin, và cả năm chúng tôi đều là Kitô hữu.

Thật dễ hiểu tại sao những lời bàn tán về sự phục hưng lại lan truyền nhanh chóng như vậy. Nhưng đó không phải là toàn cảnh. Có một điều quan trọng vẫn đang bị che lấp giữa những ồn ào: đây không phải là một cuộc phục hưng Kitô giáo toàn cầu. Đây là một cuộc phục hưng mang tính chọn lọc cao. Một số khu vực trong thế giới Kitô giáo đang phát triển mạnh mẽ, trong khi những khu vực khác vẫn đang suy thoái.

Báo cáo “Sự phục hưng thầm lặng”, do Hội Kinh thánh công bố – phối hợp với công ty thăm dò dư luận và nghiên cứu uy tín YouGov – vào tháng 4 năm 2025 (có liên quan đến tin tức về sự cải đạo tại Lễ Vọng Phục sinh năm nay) đã tạo nên một trong những sự kiện truyền thông lớn nhất từ trước đến nay trong các cuộc thảo luận xung quanh sự phục hưng của Kitô giáo – và bản thân nó đã tiết lộ nhiều điểm mà tôi cho là quan trọng cần nhấn mạnh.

Mặc dù một vài giáo xứ là ngoại lệ, nhưng quỹ đạo của Giáo hội Anh - cả về tỷ lệ tín hữu Kitô giáo trên toàn quốc lẫn số lượng thực tế - vẫn tiếp tục đi xuống. Những phát hiện đáng chú ý trong năm nay cho thấy hiện nay số lượng tín hữu Công Giáo gấp đôi số lượng tín hữu Anh giáo trong độ tuổi 18-25 tại Vương quốc Anh - và số lượng tín hữu thuộc các giáo phái Ân Tứ, Phúc Âm, Ngũ Tuần, phi giáo phái (khi gộp chung) cũng ngang bằng với số lượng tín hữu thuộc giáo phái nhà nước.

Nếu một số nhóm nào đó đang dẫn đầu cuộc phục hưng và thu hút thêm tín hữu mới, thì đó không phải là Giáo hội Anh giáo (mặc dù có tất cả sự nổi bật và đặc quyền của tổ chức này tại Anh). Hoa Kỳ, Hòa Lan và Thụy Sĩ đang chứng kiến những xu hướng tương tự – các giáo hội Tin Lành chính thống đang đối mặt với vực thẳm, liên tục suy yếu qua nhiều thế hệ với tốc độ nhanh hơn nhiều so với các Giáo Hội Công Giáo.

Nếu những giáo phái như Công Giáo và Ngũ Tuần đang chứng kiến sự phát triển và thể hiện những dấu hiệu của sự sống, chúng ta có thể tự hỏi: tại sao? Điều gì tạo nên sự khác biệt này? Nếu sự phục hưng chỉ đơn thuần là kết quả của những thay đổi về thái độ văn hóa, chúng ta có thể kỳ vọng nó sẽ ảnh hưởng đến tất cả các giáo hội như nhau. Nhưng thực tế không phải vậy.

Giáo sư Steven Bullivant, người nghiên cứu tại St Mary's, Twickenham, tập trung vào nhân khẩu học của Kitô giáo, đã so sánh “những dòng Kitô giáo đã chết”, nơi sự suy tàn vẫn tiếp diễn, với “những dòng Kitô giáo còn sống”, nơi “một lần nữa có thể gặp phúc âm như một điều gì đó mới mẻ và thú vị”. Tôi tin rằng sự tương phản này nắm bắt được phần lớn những gì đang diễn ra.

GK Chesterton trong tác phẩm The Everlasting Man từng lập luận: “Một vật chết có thể xuôi theo dòng nước, nhưng chỉ có vật sống mới có thể ngược dòng”. Tất cả chúng ta đều cảm nhận được điều này. Những người không chịu khuất phục trước dòng chảy trong mọi tình huống, những người dễ bị ảnh hưởng bởi các thế lực bên ngoài một cách thiếu phê phán, những người không bao giờ dám đứng lên hay thể hiện sáng kiến và tư duy độc lập, là những người kém sức sống nhất – và là kiểu người ít phù hợp nhất để được coi là những nhà lãnh đạo giỏi.

Và phép so sánh này – về dòng chảy chết chóc của Kitô giáo, như gỗ trôi dạt trên sông – rất phù hợp với tâm linh của các tổ chức Kitô giáo, những tổ chức đã bằng cách nào đó che giấu mình khỏi việc hưởng lợi từ sự phục hưng. Khi văn hóa thay đổi, các nguyên tắc của họ cũng thay đổi. Năm 2015, Giáo hội Anh giáo ở Hoa Kỳ đã vi phạm giáo huấn rõ ràng trong Kinh thánh và hàng thế kỷ giáo huấn về việc chấp nhận hôn nhân đồng giới. Về những vấn đề khó khăn như tình dục, phá thai và sự sống, hầu như tất cả các tổ chức Tin lành trong lịch sử đều đã làm theo.

Trong khi những thứ rác rưởi này chỉ mang lại thêm nhiều thái độ văn hóa tương tự mà giới trẻ đang bị mặc định một cách hung hăng, chúng lại phủ nhận vai trò giáo viên của họ. Những người trẻ đã có Netflix, TikTok và tờ Guardian để tìm kiếm chủ nghĩa tương đối đạo đức sẽ không tuyệt vọng tìm kiếm một nguồn thứ tư. Ngược lại, việc các tổ chức Kitô giáo bảo thủ kiên quyết từ chối bị cuốn theo những cơn gió đổi thay ít nhất cũng gợi lên sự tò mò: biết đâu đây không phải là một khúc gỗ mục. Liệu có thể có những rễ sâu bên dưới, nuôi dưỡng cây bằng sự sống và ân sủng hay sức mạnh siêu nhiên?

Tuy nhiên, điều này vẫn chưa giải thích được tất cả. Đối với Công Giáo và Ngũ Tuần, ngôn ngữ và phong cách của họ hoàn toàn khác biệt. Và dù sự thỏa hiệp về giáo lý có thể làm suy yếu uy tín đến đâu – hầu hết những người cải đạo đều không đặt niềm tin vào những điểm tinh tế của giáo điều. (Nếu sự cam kết phẫn nộ với một lập trường hay lý tưởng nào đó đủ sức thuyết phục, thì những người tin Trái Đất phẳng lẽ ra đã thừa hưởng Trái Đất rồi.)

Có thể có một xu hướng trong những phân tích kiểu này là cố gắng giải thích bằng ngôn ngữ con người những điều thực tế có thể không có nguồn gốc từ con người. Vì vậy, thừa nhận rằng Đức Thánh Linh có thể đang hoạt động cùng hoặc thông qua những gì tôi sắp mô tả, tôi tin rằng những điều sau đây sẽ giúp chúng ta hiểu được điều gì đang diễn ra.

Đối với những người theo đạo Tin Lành có sức lôi cuốn, sức mạnh lớn nhất của họ là lòng nhiệt thành và sự kiên định trong “mối quan hệ cá nhân với Chúa Giêsu”. Không giống như thế giới Tin Lành chính thống, tự do và thờ ơ hơn – vốn luôn khao khát đón nhận và bao dung tất cả – thường không muốn khẳng định Chúa Kitô quan trọng hơn Muhammad hay dạy rằng việc kiêng tội, cầu xin sự tha thứ, hay tôn vinh và yêu mến Chúa là điều không thể thiếu, những phong trào có sức lôi cuốn này lại coi cầu nguyện, đọc sách tâm linh và sự gần gũi là nền tảng.

Đối với những người Kitô tương lai đang tìm kiếm một điều gì đó thiết thực, một sự dẫn nhập mới mẻ vào cuộc sống với sức mạnh, trí tuệ và sự thấu hiểu, rõ ràng điều này có thể khơi dậy và thổi bùng những đam mê. Nó làm được điều đó bằng cách tạo ra tiếng vang mạnh mẽ hơn so với nghi lễ thờ ơ của những người có lẽ đã đánh mất niềm tin Kitô từ lâu nhưng đơn giản là chưa bao giờ từ bỏ thói quen đến nhà thờ (và muốn một điều gì đó dễ chịu trong khi họ đến) - như những truyền thống chính thống đang dần suy yếu thường mang lại.

Trớ trêu thay, mặc dù người Công Giáo không đồng tình với việc những người theo thuyết ân tứ bác bỏ “nghi lễ phù phiếm” – nhưng lòng sùng kính Kinh thánh và sự tham gia tích cực vào đời sống tâm linh của họ lại là điều mà các Tiến sĩ Giáo hội, các thánh và nhà thần bí rất tán thành.

Nếu lòng nhiệt thành của Phong trào Đặc sủng có thể giải thích cho sự phát triển của họ (kết hợp với các bài hát và buổi hòa nhạc thờ phượng đầy cảm xúc) thì sự chắc chắn về giáo lý, lịch sử, thần học và sự mê hoặc siêu nhiên của bí tích trong thế giới Công Giáo có thể giải thích cho sự phát triển của họ.

Trong thời đại đầy lo âu hiện sinh về các vấn đề xã hội và siêu hình, chúng ta không thể đánh giá thấp lợi ích mà Giáo Hội Công Giáo được hưởng khi có những câu trả lời và niềm tin rõ ràng, thông minh cho những câu hỏi của thời đại.

Nếu những người trẻ tuổi, cảm thấy lạc lõng trong một thế giới hỗn loạn và vô trật tự, đang tìm kiếm sự rõ ràng và vững chắc - thì trong Công Giáo, họ có thể tìm thấy điều đó. Hôn nhân là gì? Giữa một người đàn ông và một người phụ nữ để sinh con. Tội lỗi là gì? Đây là một danh sách rõ ràng và các điều kiện của chúng; chúng tôi cũng có thể tha thứ cho bạn nếu bạn ăn năn hợp tác một cách tự nguyện. Đức hạnh là gì? Ở đây, chúng tôi có hàng ngàn năm trí tuệ về điều này, được cô đọng một cách hữu ích. Tại sao tôi phải là người Công Giáo hoặc lắng nghe những gì bạn nói? Bởi vì Chúa Giêsu Kitô là Thiên Chúa, Người đã chỉ định Thánh Phêrô làm nền tảng và lãnh đạo của Giáo hội, người đã chết trên Đồi Vatican ở Rôma - đã khởi động chế độ giáo hoàng nắm giữ thẩm quyền và quyền lực thiêng liêng để giảng dạy thay mặt cho Đức tin.

Người ta có thể không đồng tình với những câu trả lời đó, nhưng không thể phủ nhận chúng rất mạnh mẽ, rõ ràng và không dễ dàng bị bác bỏ. Trong một thế giới dường như thường không thể đưa ra cho giới trẻ những câu trả lời rõ ràng về bản chất của phụ nữ, thì sự tự tin như vậy lại càng nổi bật.

Thế rồi, thế giới Công Giáo và Chính thống giáo cùng chia sẻ một cảm giác mê hoặc và phụng vụ mạnh mẽ - về thiên thần, ác quỷ và nước thánh - trong một thế giới ngày càng đau khổ bởi cơ chế lạnh lùng của tư duy duy vật. Ngày càng bị giam cầm trong những căn nhà vuông vức, được nuôi dưỡng bằng thực phẩm siêu chế biến, đi lại trong những thành phố ảm đạm, thường giống như những thùng chứa hơn là những thị trấn, những người tìm kiếm Chúa Trời ẩn sau bức màn không tìm kiếm thêm chủ nghĩa vật chất - thứ giả vờ rằng chỉ có thể xác mới có nhu cầu và những thứ như vẻ đẹp, thứ bậc, sự huyền bí, tình yêu, chân lý, phiêu lưu là không cần thiết cho thân phận con người. Những nghi lễ, âm thanh và hình ảnh cổ xưa của thế giới Kitô giáo tông đồ nuôi dưỡng những người hiện đại bị mất gốc, thứ mà thế giới hiện đại đương đại đang bỏ đói họ.

Như để xác nhận phân tích của tôi ở đây, phải thừa nhận rằng sự phục hưng không diễn ra đồng đều ngay cả trong các nhóm Kitô giáo này.

Tại Vương quốc Anh, những dấu hiệu của sức sống – cùng với hàng loạt chuyên gia trẻ và những người cải đạo – có thể được tìm thấy tại các Dòng Oratories ở Luân Đôn, York, Birmingham, Oxford, Bournemouth, Cardiff, Manchester và Edinburgh (tất cả đều nổi tiếng với nghi lễ trang trọng và cầu kỳ). Tám Nhà Oratories của Vương quốc Anh có nhiều linh mục đang được đào tạo hơn bất kỳ giáo phận nào trên cả nước. Tương tự, các Dòng Bênêđíctôs theo truyền thống sùng kính thánh ca Gregorian của Mary, Nữ Vương các Tông Đồ đã tăng gấp ba quy mô chỉ trong vài năm.

Trong khi đó, Giáo hội Cải cách Thống nhất, vốn không nổi tiếng về đạo đức rõ ràng hay chú trọng vào nghi lễ đẹp đẽ, đã chứng kiến sự sụt giảm 20 phần trăm trong 20 năm và sự sụt giảm 50 phần trăm trong số giáo dân của mình.

Ân sủng đang trỗi dậy, cả về mặt khái niệm lẫn thực tế, trái ngược với sự nhấn mạnh thái quá vào thiên nhiên. Các giáo hội đang suy yếu đã giản lược Đức Tin thành một thứ thuần túy nhân bản, nơi mà tấm gương đạo đức, lòng khoan dung và những tình cảm an ủi nhưng phần lớn là sáo rỗng được đề cao, như thể thế giới tự nhiên xung quanh chúng ta là nơi duy nhất mà chúng ta nên quan tâm và tập trung. Trong khi đó, những nơi đang bị thiêu đốt đang khám phá lại rằng Thiên Chúa vô hình, Đấng ban sự sống cho muôn vật, mới là Đấng mạnh mẽ, lôi cuốn và chủ yếu hơn nhiều.

Khi tôi cải đạo vào năm 2021, thế giới Công Giáo truyền thống vẫn còn là một bí mật được giữ kín; có những lời bàn tán về sức mạnh của nó nhưng chưa có gì thu hút được sự chú ý của báo chí trong nước và quốc tế. Tôi đã khám phá ra một cơ sở hạ tầng vững chắc – sách, podcast, bài giảng đại học, các buổi cầu nguyện kinh mân côi, các chuyến đi chơi quán rượu, các buổi hành hương, các buổi chiếu phim – và cả một mạng lưới được dẫn dắt bởi những người thông thái, có năng lực với những câu trả lời thuyết phục và những chân lý sáng suốt, được truyền tải mạch lạc trong một phong trào đang ngày càng phát triển.

Mặc dù số liệu thống kê sơ bộ cho thấy những người theo chủ nghĩa truyền thống chỉ chiếm một phần nhỏ trong số những người tham dự Thánh lễ trên toàn thế giới, nhưng họ lại có sự tham gia rất lớn vào việc sản xuất các tài liệu biện giáo, tài liệu, ơn gọi, podcast, nghệ thuật và văn hóa Công Giáo. Thế giới Công Giáo (phần lớn theo truyền thống), với sự trợ giúp của sóng phát thanh, đã thiết lập một nền văn hóa đối lập với những người nổi tiếng, giải trí và cộng đồng. Tôi có thể nhanh chóng nhận ra rằng đây là một thế lực đáng gờm, được trang bị ân sủng và chân lý vĩnh cửu, có thể quét sạch mọi thứ trước mắt (nếu được phép).

Đó là lý do tại sao, tôi cho rằng, tâm điểm thực sự của sự hồi sinh nằm ở góc truyền thống của Giáo Hội Công Giáo. Chính những người Công Giáo truyền thống và thân thiện với truyền thống, với phụng vụ, sự chắc chắn, niềm tin và lòng nhiệt thành của họ, đã thay đổi văn hóa. Các podcast Kitô giáo năng động như của Matt Fradd, Taylor Marshall và Timothy Flanders, triết lý chính trị của những nhà tư tưởng như Patrick Deneen, lời chứng của những nhân vật công chúng như Harrison Butker, và những lập luận Công Giáo trong diễn ngôn xã hội và chính trị đương đại chống lại khiêu dâm, phá thai, ngoại tình, và nạn mại dâm gần như mại dâm của OnlyFans, đã định hình nên xu hướng.

Có lẽ không phải ngẫu nhiên mà những người Tin Lành có uy tín và phi giáo phái, bất chấp sự nghèo khó về bí tích, luôn chiếm ưu thế trong các tổ chức ủng hộ sự sống bên cạnh người Công Giáo. Những người dẫn chương trình podcast của họ (xem John Mark Comer) ngày càng trích dẫn những lời của Thánh Tôma Aquinô và Sách Giáo Lý; việc thờ phượng của họ, dù ồn ào đến đâu, cũng tôn vinh cùng một Thiên Chúa bị đóng đinh như chúng ta, được công nhận là Đấng đưa ra những yêu cầu.

Vì sự phục hưng chủ yếu là một hiện tượng do Công Giáo dẫn dắt theo truyền thống, nên dễ hiểu là những người gần gũi nhất với chúng ta về nguyên tắc và thực hành sẽ được hưởng lợi nhiều nhất. Những người cố gắng bám lấy động lực và thành công của chúng ta bằng cách noi theo lòng nhiệt thành bảo thủ hoặc chủ nghĩa thần bí của chúng ta. Đối với những người không làm được cả hai điều này, hoặc vẫn còn dễ bị uốn nắn về mặt giáo lý hoặc bị điếc siêu nhiên (hoặc tệ hơn, cả hai), thì những dấu hiệu của sự sống quả thực rất hiếm hoi.

Source:Catholic Herald