Edward Pentin của National Catholic Register vừa phỏng vấn Đức Tân Hồng Y Dominique Mattieu của Teheran, Iran. Sau đây là nội dung cuộc phỏng vấn, phổ biến ngày 20 tháng 12, 2024:

Từ việc ngắm sao đến phục vụ, Hồng Y Mathieu thảo luận về cách vượt qua nhiều thách thức mà đất nước của mình phải đối diện trong bối cảnh biến động chính trị.

Hồng Y Dominique Mathieu, Tổng giám mục nghi lễ Latinh của Tehran-Isfahan, Iran, người được Đức Giáo Hoàng Phanxicô nâng lên hàng Hồng Y vào đầu tháng này, thấy mình ở trung tâm của một khu vực ngày càng bất ổn.

Không chỉ vị Hồng Y dòng Phanxicô, người phục vụ với tư cách là giám mục nghi lễ Latinh duy nhất của Iran, phải điều hướng các mối quan hệ tế nhị với Iran, một quốc gia hiện đang là tâm điểm của căng thẳng và thù địch với Israel, mà còn là sự sụp đổ gần đây của chế độ Assad ở nước láng giềng Syria.

Trong cuộc phỏng vấn qua email ngày 18 tháng 12 với Register, Hồng Y Mathieu giải thích cách ngài đang nỗ lực thúc đẩy “đối thoại và hiểu biết” với quốc gia Ba Tư, đồng thời cũng nỗ lực vì một thế giới tốt đẹp hơn trong bối cảnh biến động chính trị như vậy.

Là một công dân Bỉ, Hồng Y Mathieu tiếp tục suy gẫm về ý nghĩa của việc trở thành Hồng Y đối với ngài, tầm quan trọng của tấm gương của Thánh Phanxicô thành Assisi trong cuộc gặp gỡ của thánh nhân với Quốc vương Malik al-Kamil vào thế kỷ 13 và lý do tại sao ngài coi tính đồng nghị có tiềm năng củng cố Giáo Hội Công Giáo. Là một nhà thiên văn học sắc sảo trong quá khứ, ngài giải thích cách nghiên cứu vũ trụ đã “nâng cao linh đạo của ngài”.

Hồng Y Mathieu được bổ nhiệm làm tổng giám mục của Tehran-Isfahan vào năm 2021 sau nhiều năm tòa giám mục bị bỏ trống. Ngài phục vụ một nhóm nhỏ (chỉ gồm 9,000 người theo Vatican vào năm 2022) trong số 91 triệu người Hồi giáo chủ yếu Shiite của Iran.

Thưa Đức Hồng Y, ngài đã suy gẫm gì về việc được thăng lên Hồng Y đoàn? Điều đó có ý nghĩa gì đối với bản thân ngài?

Bản thân tôi chưa bao giờ hình dung mình sẽ đảm nhận những trách nhiệm được giao phó. Tuy nhiên, tôi nhận ra rằng mọi sự diễn ra trước khoảnh khắc này đã chuẩn bị cho tôi, vì Thiên Chúa là người dẫn dắt các bước chân của tôi. Tôi coi chức Hồng Y là lời mời gọi để thánh hóa bản thân hơn nữa và cống hiến hết mình, cả thể xác lẫn linh hồn, cho Thiên Chúa và dân Người.

Việc bổ nhiệm ngài làm tổng giám mục Tehran-Ispahan vào năm 2021 được coi là quan trọng để tăng cường đối thoại với Iran, đặc biệt là trong bối cảnh căng thẳng đang diễn ra ở Trung Đông. Ngài mong đợi việc được thăng chức Hồng Y sẽ giúp ích gì cho ngài trong vai trò đó?

Giám mục đoàn phải tập trung chủ yếu vào việc cung cấp cho cộng đồng Công Giáo Latinh nhỏ bé ở Iran một người chăn dắt, hướng dẫn họ trở lại với cộng đồng rộng lớn hơn của Giáo hội. Đức Giáo Hoàng Phanxicô thể hiện tinh thần hòa nhập, không chỉ đối với các nhóm thiểu số bị thiệt thòi, chẳng hạn như người Công Giáo — những người chỉ chiếm chưa đến 0,0025% dân số — mà còn đối với nhóm đa số Shiite Mười hai dòng cai trị Cộng hòa Hồi giáo Iran. Trích lời Đức Thánh Cha nói với những người tham gia cuộc đối thoại do Bộ Đối thoại Liên tôn tổ chức vào ngày 20 tháng 11: “Quyết định [nâng Tổng giám mục Tehran-Ispahan lên Hồng Y đoàn] thể hiện sự gần gũi và quan tâm của tôi đối với Giáo hội tại Iran, và ngược lại tôn vinh toàn thể đất nước”.

Sau khi Tổng thống Syria Bashar al-Assad bị lật đổ vào ngày 8 tháng 12, ngài thấy tình hình trong khu vực và đặc biệt là mối quan hệ giữa Syria và Iran diễn biến như thế nào? Theo quan điểm của ngài, đâu là chìa khóa cho hòa bình trong khu vực và ngài có thấy cơ hội để giúp làm trung gian cho hòa bình tại đó không?

Chúa chưa bao giờ ngừng nói về thập giá mà chúng ta phải mang. Để chống chọi với bão tố, người ta phải xây nhà trên đá là Chúa Kitô chứ không phải trên cát lún. Ách của Người được thiết kế để giúp chúng ta mang gánh nặng của thế giới này, và là con trai của một người thợ mộc, được điều chỉnh theo khả năng của chúng ta để nó không đè nặng lên chúng ta. Hòa bình bắt đầu bằng sự hoán cải bên trong, biến đổi trái tim chai đá của chúng ta thành xác thịt ban sự sống. Bằng cách thể hiện phẩm chất của muối, men tươi và ánh sáng hữu hình trong bóng tối, chúng ta có thể đóng góp — dù có khó khăn đến đâu — vào việc tạo ra một thế giới tốt đẹp hơn, một ngôi nhà chung nơi chúng ta đều là anh chị em, bất chấp những khác biệt của chúng ta.

Là một Hồng Y dòng Phanxicô, tinh thần Phanxicô quan trọng như thế nào trong công việc mà ngài làm, đặc biệt là ví dụ về cuộc gặp gỡ lịch sử giữa Thánh Phanxicô và Quốc vương vào thế kỷ 13?

Đối với Thánh Phanxicô, tình huynh đệ là điều cốt yếu. Nó bao gồm việc chiêm ngưỡng công trình của Thiên Chúa trong mọi tạo vật và trong toàn bộ tạo vật. Mọi thứ đã được giao phó cho chúng ta, nhưng không có gì thực sự thuộc về chúng ta.

Là "anh em hèn mọn", chúng ta phải tiếp cận thế giới bằng sự khiêm nhường. Sự đơn sơ thường có thể làm người khôn ngoan bối rối. Chúng ta được kêu gọi trở nên trong sáng, như trẻ thơ, như Chúa đã dạy chúng ta. Chính Người đã mang thân phận của một đứa trẻ để bước vào một thế giới thường khinh thường Người, nhưng cũng tôn thờ Người. Cuộc gặp gỡ của Thánh Phanxicô với Quốc vương có thể không được coi là thành công theo tiêu chuẩn thế gian, vì nó không chấm dứt ngay lập tức xung đột. Tuy nhiên, nó đã chứng minh rằng có thể giao lưu với các nhà lãnh đạo vĩ đại và lay động họ trong khi vẫn giữ được sự giản dị và chân thực. Cuộc gặp gỡ này là một ví dụ sâu sắc về cách sự khiêm nhường và tình anh em có thể thúc đẩy đối thoại và hiểu biết, ngay cả trong thời kỳ chia rẽ.

Tòa thánh, theo lịch sử, có mối quan hệ tương đối tốt với Iran về việc hình thành mặt trận thống nhất trong việc phản đối các chính sách chống lại sự sống tại các tổ chức như Liên hiệp quốc. Mối quan hệ của ngài với các nhà lãnh đạo tôn giáo và chính trị Shiite của Iran như thế nào và ngài có tham gia vào công tác phản kháng như vậy không?

Trên thực tế, mối quan hệ của chúng ta vẫn đang trong giai đoạn phôi thai và đang dần được phát triển. Những nỗ lực giao lưu với các nhà lãnh đạo tôn giáo và chính trị Shiite của Iran vẫn đang được tiến hành và chúng ta cam kết thúc đẩy đối thoại và hiểu biết. Trong khi khuôn khổ hợp tác vẫn đang trong quá trình định hình, mục tiêu của chúng ta là cùng nhau làm việc hữu hiệu để phản đối các chính sách chống lại sự sống và ủng hộ phẩm giá của mọi cá nhân.

Quan điểm của ngài về các cải cách của Đức Giáo Hoàng Phanxicô, đặc biệt tính đồng nghị, là gì? Ngài có tin rằng tính đồng nghị sẽ giúp mang đức tin đến với mọi người, giúp Giáo hội bớt tự tham chiếu hay ngài có chia sẻ mối lo ngại rằng nó là phương tiện cho sự dị giáo có thể làm suy yếu cấu trúc phẩm trật của Giáo hội và qua đó làm suy yếu thẩm quyền tinh thần của Giáo hội không?

Tính đồng nghị là một khía cạnh cơ bản của bản sắc Giáo hội và đại diện cho một quá trình năng động đòi hỏi phải liên tục đổi mới các cấu trúc ra quyết định của mình trong khi vẫn duy trì thẩm quyền về tín lý. Vì đức tin là một hồng phúc của Thiên Chúa, tính đồng nghị có thể nâng cao cách chúng ta sống đức tin này. Nó tạo ra cơ hội để tham gia sâu hơn vào các tín lý của Giáo hội và thúc đẩy một môi trường bao gồm nhiều hơn, có thể giúp mang đức tin đến với nhiều đối tượng hơn. Thay vì làm suy yếu cấu trúc phẩm trật của Giáo hội, tính đồng nghị có tiềm năng củng cố nó bằng cách khuyến khích sự hợp tác và hiệp thông giữa tất cả các thành viên của Giáo hội.

Ngài nghĩ gì về những vấn đề sau đây có vẻ như đang được mở ra để thảo luận: nữ phó tế, quy tắc độc thân của giáo sĩ, giáo huấn về biện pháp tránh thai, giáo lý về đồng tính luyến ái và Rước lễ cho những người ly hôn tái hôn theo luật dân sự? Ngài có ủng hộ việc thay đổi cách tiếp cận đối với từng vấn đề này không và nếu có thì như thế nào?

Những câu hỏi này chủ yếu phản ảnh mối quan tâm phổ biến trong bối cảnh phương Tây, nhưng chúng không liên quan nhiều đến khu vực tôi sống. Những thách thức mà Giáo hội ở khu vực của tôi phải đối diện thường khác biệt đáng kể so với những thách thức ở phương Tây.

Quan điểm của ngài về Traditionis Custodes là gì và ngài có cử hành Thánh lễ theo Nghi lễ Cũ không?

Bức tông thư dưới dạng tự sắc khá rõ ràng. Là một người con của Công đồng Vatican II, tôi luôn cử hành Thánh lễ theo Sách lễ Rôma được thiết lập sau cuộc cải cách năm 1970.

Ngài có thể cho chúng tôi biết thêm về niềm đam mê thiên văn học của ngài không? Điều gì đã thu hút ngài đến với lĩnh vực này và nó liên quan như thế nào đến linh đạo của riêng ngài?

Niềm đam mê thiên văn học của tôi là thứ mà tôi đã gác lại phần nào kể từ khi trở thành giám mục. Tôi luôn bị mê hoặc bởi vẻ đẹp lộng lẫy của bầu trời sâu thẳm và những điều bí ẩn của vũ trụ bao la. Tôi bắt đầu bằng cách quan sát bầu trời bằng mắt thường, và cuối cùng đi sâu hơn, sử dụng các thiết bị thiên văn chuyên dụng để quan sát bầu trời sâu thẳm và thực hành chụp ảnh thiên văn. Sở thích này bao gồm nhiều lĩnh vực, bao gồm quang học, cơ học, khoa học máy tính, nhiếp ảnh, v.v. Nó đại diện cho một hành trình liên tục học các kỹ thuật mới và khám phá một loạt các điều kỳ diệu vô tận, mỗi điều đều đáng chú ý hơn điều trước. Sự tham gia của tôi vào thiên văn học làm tăng cường nền linh đạo của tôi, khi tôi kinh ngạc trước sự vĩ đại của Tạo hóa và suy gẫm về nghệ thuật thần linh hiển hiện trong vũ trụ.